آن گاه که زردشت سخن گفت

«آنگاه كه زرتشت سخن گفت» مساله اصلاح فرهنگ و دين در دوران نوسنگي را مورد پژوهش قرار داده و به گفته مري ستگاست در نگارش آن از نوآوري‌هاي جديد در چارچوب نظري مطالعات مربوط به دوره نوسنگي بهره گرفته شده است.
نويسنده در مقدمه كتاب اظهار مي‌كند مطالعه زندگي و آموزه‌هاي زرتشت را در دهه 1970 و در شهر نيويورك آغاز كرده است. در آن زمان مري ستگاست در دوره تحصيلات تكميلي باستان‌شناسي در دانشگاه كلمبيا با گرايش دوره نوسنگي در خاور نزديك و خاورميانه ثبت‌نام كرده بود. به گفته او آموخته‌هاي قبلي‌اش درباره اساطير يوناني – رومي سبب شد كه براي حل برخي از امور غيرمتعارف باستان‌شناسي اواخر دوره پارينه‌سنگي و نوسنگي امكان استفاده از منابع ادبي يونان و روم را مدنظر قرار دهد. حاصل اين كتاب تلفيق كتاب افلاطون مورخ پيش از تاريخ: قرن دهم تا پنجم ق. م در اسطوره و باستان‌شناسي بود كه براي نخستين‌بار در سال 1986 منتشر شد.
در فصل‌هاي پاياني اين كتاب اين مساله مورد بررسي قرار گرفت كه شايد گسترش وسيع كشاورزي پس از حدود 6500 ق. م كه انقلاب دوره نوسنگي را از ايران تا اژه اصلاح و محافظت كرد، ملهم از آموزه‌هاي زرتشت پيامبر پارسي بوده باشد. گذشت دو دهه از تاريخ چاپ كتاب اول و دقيق‌تر شدن توصيفات باستان‌شناختي نگارنده را بر آن داشت كه تحقيق درباره تعيين تاريخ زندگي زرتشت را بويژه در پرتو نوآوري‌هاي جديد در چارچوب نظري مطالعات مربوط به دوره نوسنگي از سر گيرد كه حاصل آن «آنگاه كه زرتشت سخن گفت» است. اين كتاب در 11 فصل نگاشته شده و با تصويرهاي دوره نوسنگي آغاز مي‌شود. خاورنزديك پيش از 6500 ق. م، دوره نوسنگي آغازين در يونان 6400 – 6000 ق. م، فرهنگ‌هاي سفال منقوش خاورميانه 6500- 6000 ق. م و زندگي و آموزه‌هاي زرتشت پنج فصل ابتدايي اين كتاب را تشكيل مي‌دهند.