تاریخ ایران باستان (3 جلدی)

مجموعه سه جلدی تاریخ ایران باستان، یکی از کامل ترین و طولانی ترین کتاب ها در زمینه ی ایران پیش از اسلام است که در آن بیان تاریخ از 2225 سال پیش از میلاد و از دوره ی سومری ها و اکدی ها آغاز گشته و تا پایان روزگار اشکانیان، پایان می یابد متأسفانه عمر نویسنده کفاف نداده تا با بیان دوره ی ساسانیان کتاب را تکمیل نماید. نویسنده ی این کتاب، میرزا حسن خان پیرنیا (مشیرالدوله)، از مردان خوش نام مشروطه بود که هم زمان با پادشاهی رضا شاه پهلوی مانند بسیاری دیگر از رجال شایسته ی ملی، از سیاست کناره گرفت و خانه نشین شد. این گوشه نشینی و ثبات پدیدآمده در کشور، موجب شد که او تاریخ ایران باستان را بنویسد. عبدالحسین زرین کوب درباره ی شیوه ی تاریخ نگاری پیرنیا می گوید: این اثر، تنها تاریخی نیست، بلکه دائره المعارفی درباره ی تاریخ، تمدن و فرهنگ گذشته ی سرزمین های مهم دنیا به ویژه یونان، روم، سوریه، مصر، عربستان، میان دو رود، هند و... به شمار می رود؛ چنان که خواندن آن، نه تنها موجب آشنایی خواننده با تاریخ و سرگذشت سلسله های ایرانی (مادها، هخامنشیان و اشکانیان) و سلسله های یونانی سلوکی می شود، که اطلاعات نیکو و اصیلی درباره تاریخ خاورمیانه ی امروز و یونان باستان به وی عرضه خواهد کرد. تاریخ ایران باستان از زمان تألیف تاکنون چندین بار به چاپ رسیده و همواره مورد استقبال پژوهشگران حوزه ی تاریخ و علاقه مندان به ایران باستان قرار گرفته است، برای آن ها که علاقمند هستند تاریخ ایران را عاری از غلو و زیاده گویی بخوانند. وسواس حسن پیرنیا (مشیرالدوله) در هرچه مستندتر کردن کتاب، ستودنی ست، و همین امر سبب شده تا بسیاری از اظهارنظرهای درج شده در کتاب، بدون بزرگنمایی و قابل اطمینان باشد