وارتان اسب

در این کتاب، "وارتان" شخصیتی است شوخ و سرزنده، نیرومند و ساده و دست و پا چلفتی، که در روستای "تکورلو"، کنار دریای مرمره، در خانه‌ی "باکرجیان"‌ها کار می‌کند. خانواده‌ی باکرجیان مالک بزرگ‌ترین تشکیلات ماهی‌گیری دریای مرمره است این خانواده، سال‌هاست که آرزوی داشتن پسری را دارند؛ اما همه‌ی نوزادان دختر به دنیا می‌آیند. وارتان پیش‌گویی می‌کند که این بار همسر "هاگوپ باکرجیان" پسر به دنیا خواهد آورد. پیش‌بینی او درست از آب درمی‌آید. او پسری به دنیا می‌آورد که نامش را "آزاد" می‌گذارند. این کتاب، داستان زندگی "آزاد باکرجیان" و "وارتان" است. وارتان تمام زندگی‌اش را وقف آزاد می‌کند. وقتی که آزاد 5 ساله می‌شود، روزی صدای طبل جارچی در کوچه شنیده می‌شود که همه‌ی ارمنیان مذکر بین 15 تا پنجاه ساله باید خودشان را به ژاندارمری معرفی کنند. هرگونه نافرمانی از این دستور، کیفر مرگ و مصادره‌ی اموال را خواهد داشت. پدر و مادر آزاد به برادران باکرجیان پیشنهاد فرار می‌دهند؛ اما آن‌ها نمی‌پذیرند از این رو، می‌مانند و گرفتار می‌شوند. اما این پدر و مادر با گذرنامه‌ی جعلی فرار می‌کنند؛ حال آن که به "آزاد" اجازی خروج نمی‌دهند. بنابراین او در هیئت آمریکایی‌ها می‌ماند و به یتیم‌خانه سپرده می‌شود....